Το ΤΜΣ ιδρύθηκε το 1997 και άρχισε τη λειτουργία του κατά το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000. Μαζί με το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού συγκροτεί τη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, η οποία στεγάζεται σε δύο μεγάλα παραδοσιακά κτήρια, δίπλα στη Μεσαιωνική πόλη, με αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια, βιβλιοθήκες και γραφεία διδασκόντων. Περισσότερες πληροφορίες για το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τις διάφορες Σχολές/Τμήματά του υπάρχουν στην ιστοσελίδα: https://www.aegean.gr.

Η αποστολή του ΤΜΣ, όπως γενικά περιγράφεται στο σκεπτικό του Π.Δ. 316 (ΦΕΚ, αρ. φύλλ. 223, 4/11/97) είναι «η καλλιέργεια και προαγωγή της γνώσης για τη γλώσσα, την αρχαία και νεότερη ιστορία, τον αρχαίο πολιτισμό, τις οικονομικές και πολιτικές δομές των χωρών της Μεσογείου, με έμφαση στη νότια και νοτιοανατολική Μεσόγειο». Τα δύο πρώτα έτη σπουδών του ΤΜΣ (1ο, 2ο , 3ο και 4ο εξάμηνο) περιέχουν πρόγραμμα κοινών υποχρεωτικών μαθημάτων, ενώ επίσης δίνουν τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής ορισμένων προσφερομένων μαθημάτων. Η μελέτη, διδασκαλία και έρευνα των ζητημάτων αυτών αποτελεί μοναδικότητα και πρωτοπορία στα ελληνικά πανεπιστήμια. Με την έναρξη του Ε΄ εξαμήνου σπουδών οι φοιτητές και οι φοιτήτριες επιλέγουν μία από τις τρεις θεμελιώδεις επιστημονικές κατευθύνσεις:

  • Αρχαιολογία
  • Γλωσσολογία Nοτιοανατολικής Μεσογείου
  • Διεθνείς Σχέσεις & Οργανισμοί

που έχουν θεσμοθετηθεί με το Προεδρικό Διάταγμα 360/2001 (ΦΕΚ 244 τ. Α΄ 22.10.01).

Βασικός στόχος του Τ.Μ.Σ. είναι να αναδείξει τον χώρο της Μεσογείου, και ειδικά του νοτιοανατολικού άκρου της, ως αντικείμενο διεπιστημονικών προσεγγίσεων. Αυτό επιτυγχάνεται τόσο μέσα από τη συστηματική μελέτη των αρχαίων πολιτισμών της και των γλωσσών της περιοχής (ως προς τη δομή και την ιστορική τους εξέλιξη) όσο και μέσα από την εξέταση της πολιτικής, κοινωνικής, και οικονομικής ανάπτυξης των μεσογειακών χωρών και των διακρατικών τους σχέσεων.

Στα πλαίσια της αποστολής του Τμήματος το πρόγραμμα σπουδών του έχει ως βασικούς στόχους:

  • Την επίτευξη υψηλής ποιότητας ανωτάτης παιδείας στους επιστημονικούς κλάδους της Αρχαιολογίας, Γλωσσολογίας και Διεθνών Σχέσεων σύμφωνα και με τα διεθνώς αποδεκτά πρότυπα.
  • Την ανάπτυξη διεπιστημονικότητας για την σφαιρικότερη προσέγγιση της ΝΑ Μεσογείου, των λαών, των πολιτισμών και των διακρατικών σχέσεων που αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται.
  • Τη συμβολή του στην ανάπτυξη διεθνώς των μεσογειακών σπουδών ως διακριτού αντικειμένου (Area Studies).
  • Την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία και την αξιολόγησή της καθώς και στην έρευνα.
  • Την καλλιέργεια γνώσεων, ικανοτήτων και στάσεων στους αποφοίτους, που να τους επιτρέπουν να ανταποκριθούν (α) σε ένα ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον, (β) στη διενέργεια μεταπτυχιακών σπουδών και (γ) στις ανάγκες παρακολούθησης των εξελίξεων στην περιοχή της Μεσογείου.

Κεντρική επιδίωξη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών παραμένει η προσφορά – μέσω σύγχρονων διεπιστημονικών προσεγγίσεων – ενός υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και στους τρεις επιστημονικούς κλάδους που διακονεί το Τμήμα, ήτοι Αρχαιολογία, Γλωσσολογία και Διεθνείς Σχέσεις, προκειμένου να καταστεί δυνατή η δημιουργία ενός επιστημονικού δυναμικού ικανού να γνωρίζει και να αντιλαμβάνεται με τρόπο σφαιρικό τη σύνθετη πολιτική, οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα του μεσογειακού χώρου ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο εγχώριο ή/και διεθνές ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον.

Επειδή η αναγνώριση των Μεσογειακών Σπουδών ως διακριτού γνωστικού πεδίου στην Ελλάδα έχει γίνει πρόσφατα, οι ερευνητικές ανάγκες του νέου αυτού πεδίου είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Το ΤΜΣ αναπτύσσει πρωτογενή έρευνα σε όλους τους επιμέρους τομείς ενδιαφερόντων του, προκειμένου να προσφέρει στους/στις φοιτητές/τριες του ένα υψηλό επίπεδο σπουδών. Και επιδιώκοντας τη μέγιστη ανταγωνιστικότητα των αποφοίτων του σε σχέση με τους χώρους με τους οποίους παραδοσιακά συνδέονται οι κατευθύνσεις του Τμήματος (αρχαιολόγοι, γλωσσολόγοι, διεθνολόγοι). Oι φοιτητές/τριες του ΤΜΣ μυούνται στη αξία της έρευνας που καταξιώνει τον επιστήμονα με τη δημοσιοποίησή της σε υψηλού επιπέδου επιστημονικές εκδόσεις και περιοδικά, περιθωριοποιώντας τη μετριότητα και αναπτύσσοντας την κρίση τους, έτσι ώστε να στοχεύουν και να επιλέγουν το «άριστον». Γενικά, στο ΤΜΣ καλλιεργείται πνεύμα σύγχρονων τάσεων και πρωτοποριακών μελετών, με έμφαση στην πρακτική εξάσκηση και τους ανοικτούς ορίζοντες, αμφισβητώντας την αυθεντία και αναζητώντας τεκμηριωμένες απόψεις, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ολοκληρωμένων νέων επιστημόνων, που θα αντέξουν στέρεα τόσο στο παρόν όσο και στο μελλοντικό περιβάλλον των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης. Οι αυξημένες ανάγκες που διαμορφώνονται σε γεωπολιτικό και διεθνές οικονομικό επίπεδο καθιστούν απαραίτητη την ύπαρξη στελεχών με διεπιστημονικότητα και διορατικότητα, που θα συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της περιοχής, ιδιαίτερα στους επιστημονικούς τομείς της διεθνούς οικονομίας, πολιτικής και διπλωματίας, στις γλώσσες, τη λογοτεχνία, τη γραμματεία και τον πολιτισμό των λαών της νοτιοανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης και στην επικοινωνία των πολιτισμών.