Μήνυμα του Προέδρου του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών Σωτήρη Ντάλη
Η 28η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Ημέρα της Μεσογείου και είναι μια πρόσκληση για αναστοχασμό στην κληρονομιά της μνήμης και της κουλτούρας της Μεσογείου, μια πρόσκληση στους μεσογειακούς λαούς να αποκτήσουν ή να ανακτήσουν την πολλαπλή, επική, τραγική και εκπληκτική κληρονομιά τους. Η Ημέρα της Μεσογείου είναι πρόσκληση αποδοχής της μεσογειακής πολυμορφίας, όχι για να οδηγηθούμε ξανά στη διαίρεση αλλά για να αναζητήσουμε την κατανόηση και εντέλει την ένωση.
Ο κορυφαίος Γάλλος στοχαστής Εντγκάρ Μορέν με τα κείμενά του για τη Μεσόγειο μάς προτείνει για την ταυτόχρονη κατανόηση της ενότητας, της πολυφωνίας και των σημείων σύγκρουσης της Μεσογείου, μια διαλογική σκέψη που να αποδέχεται ταυτόχρονα τη συμπληρωματικότητα και τον ανταγωνισμό. Κι αυτό, γιατί η Μεσόγειος είναι η θάλασσα της επικοινωνίας και της σύγκρουσης, η θάλασσα των πολυθεϊσμών και των μονοθεϊσμών, η θάλασσα του φανατισμού και της ανεκτικότητας.
Πριν από την έναρξη της συνόδου των ευρωμεσογειακών χωρών στην Αζαξιό της Κορσικής τον Σεπτέμβριο του 2020 , ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισε ότι η Γαλλία «βλέπει» τη Μεσόγειο ως θάλασσα όπου θα επικρατεί μόνο ειρήνη και σταθερότητα. «Pax Mediterranea» ήταν το λακωνικό μήνυμα του γάλλου προέδρου στο Τwitter, παραφράζοντας το περίφημο Pax Romana (ρωμαϊκή ειρήνη) που επικρατούσε την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Πράγματι, η Μεσόγειος είχε πάντα έναν πολιτικό ρόλο. Γιατί είναι ταυτόχρονα η θάλασσα που χωρίζει και ενώνει την Ευρώπη από την Αφρική, ένα σύνορο που κάποιοι θα επιθυμούσαν να ονομάσουν «φυσικό» ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους, αλλά ταυτόχρονα και ένας γεωγραφικός χώρος με πολλές ενδείξεις ομοιογένειας. Αποτελεί επίσης, και κυρίως, τόπο ανταλλαγών και επαφών: εμπορικών, πολιτισμικών, ανθρώπινων…
Οι πολιτικές για τη Μεσόγειο καταδεικνύουν και χαράζουν μονοπάτια σκέψης σχετικά με την κατάσταση σε αυτό το θαλάσσιο σταυροδρόμι που όλοι θα ήθελαν να μπορούν να ονομάζουν Mare Nostrum.
Η Μεσόγειος δεν είναι μόνο ιστορία και δεν ανέχεται τα πολύ στενά όρια. Ο Βέλγος συγγραφέας Ζορζ Σιμενόν, επιχειρώντας να δώσει έναν ορισμό της Μεσογείου, γράφει στο ημερολόγιό του: «Η Μεσόγειος είναι μια απέραντη θάλασσα, χωρίς ακριβή όρια, με διάφορα ασαφή σημεία αναφοράς: η Τουλόν και ο στόλος της, η Νίκαια και το καρουζέλ της, η Νεάπολη και το ηφαίστειό της, ο Πειραιάς και ο Παρθενώνας, η Κορσική και απέναντι οι Άραβες, οι καμήλες και η άμμος».
Για τον Σιμενόν, τη Μεσόγειο θα ήταν καλύτερα να την αποκαλέσουμε δρόμο. Άραγε και δρόμο ειρήνης;
Ο Ρόλος ενός Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών
Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, αποτελεί το μοναδικό Πανεπιστημιακό Τμήμα «Σπουδών Περιοχής» στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Με διεπιστημονικό αντικείμενο τις Μεσογειακές Σπουδές προσφέρει υψηλής ποιότητας, προπτυχιακά, μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, διδακτορικές σπουδές και μεταδιδακτορική έρευνα.
Με θεσμοθετημένες τρεις Επιστημονικές Κατευθύνσεις Ειδίκευσης, στην Αρχαιολογία, την Γλωσσολογία Νοτιοανατολικής Μεσογείου και τις Διεθνείς Σχέσεις και Οργανισμούς, έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο Πρόγραμμα Σπουδών του, την υποχρεωτική διδασκαλία και εκμάθηση τριών γλωσσών της Μεσογείου, των Αραβικών, Εβραϊκών και Τουρκικών. Θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε και ως πρωτοπορία στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Παράλληλα με το σύγχρονο και δυναμικό Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, λειτουργούν Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών στα γνωστικά αντικείμενα και των τριών Επιστημονικών Κατευθύνσεων του Τμήματος.
Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών έχει κατακτήσει μια θέση ισότιμου και πολύτιμου εταίρου στην αναπτυξιακή πορεία της περιοχής της Δωδεκανήσου και διαδραματίζει έναν ειδικό εθνικό σκοπό και ως τέτοιο πρέπει να το βλέπει η Πολιτεία.
Στη σημερινή εποχή της αστάθειας και της ανακατάταξης των διεθνών σχέσεων σε μια άκρως κομβική περιοχή που βρίσκεται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών, επιτελεί έναν ειδικό εθνικό σκοπό με την αλληλοτροφοδότηση γνώσεων, έρευνας και προτάσεων και προσδίδει ένα πλέγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος στην πόλη της Ρόδου και στα γύρω νησιά.
